Türkiye'nin kağıdı yurt dışından ithal etmesi ve doların 6 TL’nin üzerine çıkması nedeniyle basılı yayın organları sıkıntıya girdi. Habertürk Gazetesi'nin 5 Temmuz'da son baskısını yaparak artık basılı olarak çıkmamaya karar vermesinin ardından Aydınlık Gazetesi de kağıt sıkıntısı nedeniyle yayınına 3 gün ara verdi. Sözcü Gazetesi'nin bir ekini kapatarak fiyatını 1.25 TL'ye; Cumhuriyet'in 2.5 TL'ye; Dünya Gazetesi'nin ise 4.25 TL'ye çıkarması, yazılı basındaki kağıt sıkıntısının boyutunu gözler önüne serdi.
GAZETECİLER İŞSİZ KALDI
Yaşanan sıkıntının en büyük mağdurları ise hiç şüphesiz yerel medya oldu. Kendi matbaaları olmayan, basın ilan kurumundan da yeterli desteği alamayan yerel medya grupları, sorunun çözümüne ilişkin çeşitli yaptırımlara gitti. Özellikle İstanbul’da faaliyet gösteren çok sayıda yerel medya grubu maliyeti düşürmek için elemanlarını işten çıkardı.
Kağıdın ithal edilmesi sebebiyle zorlu bir süreç yaşayan medya grupları gazetelerin yayınperiodlarını da değiştirdi. Günlük çıkan gazeteler haftalığa, haftalık çıkan gazeteler ise aylık periodlara döndü.
‘GAZETE ÇIKARAMAZ DURUMA GELDİK’
Yaşanan kriz ile ilgili önemli açıklamalarda bulunan Yaşam Medya Grubu İmtiyaz Sahibi Celal Karaali kriz sebebiyle diğer tüm gazeteler gibi Kent Yaşam Gazetesi’nin de ciddi bir mâli kriz yaşadığını belirtti. Karaali, “Yazılı basın hayatımda 25 yılı geride bıraktım ve bu süreçte doğal olarak birçok kriz yaşadım. Ancak çok net söylüyorum; geride bıraktığımız 25 yılda böylesi faiş fiyatların uygulandığı ve bir günün diğer güne uymadığı bir dönem yaşamadım. Matbaa sektörü işin kolayını bulmuş (kendi açısından haklıda olabilirler, fırsatcılık da yapabilirler) herşeyi döviz kuruna göre ayarlamışlar. Siparişi geçtiğin anki kur üzerinden fiyat belirleniyor. ABD'in rahip Brunson’u bahane ederek uygulamaya başladığı ambargo sonrası bize yansıyan fiyatlar yüzde yüzü geçti.Yani, artık gazete çıkaramaz hale geldik. Bunun için hükümetten destek bekliyoruz” dedi.
‘KAĞIT KRİZ YÖNETİMİ OLUŞTURULMALI’
İstanbul Gazeteciler Derneği (İGD) Başkanı ve Damga Gazetesi sahiplerinden Mehmet Mert ise konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Hükümet yetkililerimiz, basın temsilcileri ile bir araya gelerek acilen bir kriz yönetimi oluşturmalı.Mesela kağıttaki vergiyi sıfıra indirmeli.Daha önce özelleştirme ile kapatılan, öz kaynaklarımızla kağıt üreten SEKA kağıt fabrikasını tekrar faaliyete geçirilmeli.Özellikle kara borsada kağıt ticareti yapan fırsat düşkünlerine hukuksal müdahaleler yapılmalı.Yayın yapmakta zorlanan ciddi ve tutarlı yazılı basın organlarına kurumsal reklamlar gönderilmeli” şeklinde konuştu.
‘YAYIN YAPMAKTA ZORLANIYORLAR’
Mert, konuşmasının devamında, “İstanbul Gazeteciler Derneği merkezi hergün meslektaşlarımızdan ve yazılı yayın organı sahiplerinden bu konuda şikayetler almakta.Yayın sahipleri çözüm adına kimi sayfa düşürmekte, kimi baskı sayısı düşürmekte, kimi personel çıkararak kendince çözüm aramaktadır. Bu durum biraz daha devam ederse korkarım ki bir çok yayın organı kapanacak ve bir çok meslektaşımız işsiz kalacak” dedi.
‘YAZILI BASIN CAN ÇEKİŞİYOR’
İstanbul Times Gazetesi İmtiyaz Sahibi Hüseyin Çetiner ise açıklamasında, “12 Yıldır haftalık gazete çıkartıyorum. Basım işimizi yapan matbaa % 100 Zam yaptı.Fiyatları Euro’ya çevirdi hergün değişen kurlara göre fiyat veriyorlar.Biz ise ilan verenlerimize bu durumu söyleyince bizim bütçemiz bu ister kabul edin ister etmeyin diyorlar.Zaten insanlar okumuyordu bundan sonra yazılı basın ayakta durur mu duramaz mı bilemiyorum” ifadelerini kullandı.
EDİTÖRÜN NOTU
Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları A.Ş.; kısa adıyla SEKA’nın 27 Ocak 2005’te kapanmasının ardından Türkiye kağıt ihtiyacını karşılamak için ‘dışa bağımlı’ hale geldi. Gelinen nokta da ise günümüze kadar devam eden ‘ithal kağıt’ önünü göremediğimiz bir krize dönmüş durumda. Süreçle ilgili yetkililerden gazeteleri rahatlatacak tek bir açıklama yapılmazken, CHP ve İYİ Parti’nin TBMM’de konu ile ilgili önergeler verdikleri biliniyor. Ancak, ayakta durmak için çırpınan gazetelerin daha ne kadar dayanabileceği merak konusu.
Bilal ÇIĞRIM / Kent YAŞAM
