DEPREM BÖLGESİNDE MATRAH ARTIŞI VE VERGİ ARTIRIMI GELDİ

24.07.2025 - 13:00

Bilindiği üzere 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler büyük yıkıma neden olmuş, binlerce vatandaşımızın hayatını kaybetmesine ve milyonlarca insanın yaşamının derinden etkilenmesine yol açtığı gibi bölge ekonomisini de temelinden olumsuz etkilemiştir.

Bu nedenle Hazine Ve Maliye Bakanlığınca ilk önce depremden etkilenen 11 il ve 1 ilçede Mücbir sebep hali ilan edilmişti. Ancak mevcut durumda sadece Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçeleri için mücbir sebep hali 30/11/2025 tarihine kadar uzatılmış bulunmaktadır.

Bu tebliğ ile mücbir sebep hali 30/11/2025 tarihine kadar uzatılan ve depremin meydana geldiği tarih itibarıyla mükellefiyet kaydı bulunan mükellefler için MATRAH VE VERGİ ARTIRIM imkanı tanınmaktadır. Bu kapsamda bulunan mükelleflerden isteyenler 28/02/2026 tarihine kadar müracaat etmeleri halinde 7440 sayılı kanun kapsamında çıkarılan 9.Seri Numaralı Genel tebliğ hükümlerinden faydalanabilirler.

TEBLİĞ NELERİ KAPSIYOR?

Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçeleri için BUmücbir sebep hali sırasıyla 30/11/2023, 30/4/2024, 31/8/2024 ve 30/11/2024 tarihlerine, 10/1/2025 tarihli ve 180 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile 31/5/2025 tarihine kadar (bu tarihler dâhil) uzatılmış, en son olarak da anılan sirkülerde belirlenen şartları taşıyan mükellefler bakımından 30/11/2025 tarihine kadar (bu tarihler dâhil) uzatılmış bulunmaktadır.

Yine 7440 Sayılı Kanunun 1.Seri Numaralı Genel Tebliğinin “V/E-MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER” başlıklı kısmının “1-Matrah ve Vergi Artırımı ile Matrah Beyanı Dolayısıyla Hesaplanan Vergilerin Ödenmesi” alt başlıklı bölümünde “VI- İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER” başlıklı kısmında ve “VIII/C- MÜCBİR SEBEP HALLERİNDE KANUNDAN YARARLANMA” başlıklı bölümünün (4) numaralı maddesinde, 7440 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin on dokuzuncu fıkrası uygulamasına ilişkin açıklamalar 213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 13 ve 15.Maddelerinda düzenlenen mücbir sebep hallerine atıf yapmaktadır.

213 sayılı Kanunun 13 inci maddesine göre;

Mücbir sebepler:

“1. Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;

4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması,

gibi hallerdir.” Şeklinde dört madde halinde düzenlenmiştir.

Mücbir sebep hali kapsamında 7440 sayılı Kanunun 9.Seri Nolu Tebliğine göre

MADDE 5- (1) Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde deprem tarihi itibarıyla mükellefiyet kaydı bulunan ve mücbir sebep hali 30/11/2025 tarihinde sona erecek olan mükellefler için, bu yerlerdeki dairelere 7440 sayılı Kanun kapsamında yapılacak başvuruların 28/2/2026 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 2/3/2026) tarihine kadar yapılması ve ödenecek birinci taksitin (peşin ödeme dâhil) 31/3/2026 tarihine, ikinci taksitin 30/4/2026 tarihine kadar (bu tarihler dâhil), diğer taksitlerin ise takip eden aylarda ödenmesi gerekmektedir.

(2) Mücbir sebep hali 30/11/2025 tarihinde sona erecek olan mükelleflerin, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki dairelere;

- 7440 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile geçici 1 inci maddesi kapsamında matrah ve vergi artırımından yararlanmak istemeleri halinde 28/2/2026 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 2/3/2026) tarihine kadar (bu tarih dâhil), söz konusu maddede belirtilen şekilde beyan veya bildirimde bulunmaları, hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergisi ile gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi tutarlarını Mart/2026 ayında tamamen veya talep etmeleri hâlinde ilk taksiti Mart/2026 ayından başlamak üzere aylık dönemler halinde on iki eşit taksitte, matrah ve vergi artırımı dolayısıyla verilen beyannamelere ait damga vergisini ise ilk taksit ödeme süresi içinde ödemeleri,

- 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrası hükmünden yararlanmak istemeleri halinde bu fıkra kapsamında stok beyanına ilişkin KDV beyannamesi ve eki envanter listesini mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonu olan 28/2/2026 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 2/3/2026) tarihine kadar (bu tarih dâhil) vermeleri, yapılacak beyan üzerine tahakkuk edecek tutarları aynı süre içinde ödemeleri,

- 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendiyle, ÖTV’nin konusuna giren malları bu madde kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin, bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan ÖTV’yi Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:1) ekindeki beyannameyle (Ek:20) mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonu olan 28/2/2026 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 2/3/2026) tarihine kadar (bu tarih dâhil) beyan etmeleri ve yapılacak beyan üzerine tahakkuk edecek tutarları aynı süre içinde ödemeleri,

- 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası hükmünden yararlanmak istemeleri halinde bu fıkra kapsamında kayıtlarında yer aldığı hâlde işletmelerinde mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonu olan 28/2/2026 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 2/3/2026) tarihine kadar (bu tarih dâhil) kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri, bu kapsamda ödenmesi gereken katma değer vergisini, ilk taksitini beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitlerini beyanname verme süresini takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödemeleri (ancak talep edilmesi hâlinde, taksitlendirilebilecek tutarın defaten ödenebilmesi de mümkündür.),

- 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmünden yararlanmak istemeleri halinde bu fıkra kapsamında 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenlenen bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonu olan 28/2/2026 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 2/3/2026) tarihine kadar (bu tarih dâhil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle düzeltmeleri ve beyan edilen tutarlar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödemeleri,

Başvuru ve Ödeme Süreleri İLE YAPILANDIRMANIN KAPSAMI

Tebliğ ile belirlenen yeni süreler, mücbir sebep kapsamındaki mükelleflerin önceki yapılandırma takvimine yetişememesi riskine karşılık, ek bir fırsat sağlamaktadır. Bu süreler şu şekildedir:
- Başvuru Son Tarihi: 2 Mart 2026
- İlk Taksit veya Peşin Ödeme: 31 Mart 2026
- İkinci Taksit: 30 Nisan 2026
- Diğer Taksitler: Her ayın son günü
Bu sürelerin kaçırılması durumunda yapılandırma hakkı kaybedileceği için mükelleflerin dikkatli olmaları ve planlamalarını buna göre yapmaları büyük önem taşımaktadır.

7440 sayılı Kanun kapsamında yapılandırmaya konu olabilecek birçok kalem mevcuttur. Bu kalemler:
- Matrah ve vergi artırımı (2020–2022 arası yıllar için)
- İşletme kayıtlarının düzeltilmesi (stok, kasa, ortak alacak-borçlar)
- Faturasız malların (ÖTV konusu) emsal değerle beyan edilmesi
- Diğer kamu borçlarının taksitlendirilmesi
-Kayıt dışı varlıkların yasallaştırılması ve geçmiş dönem vergi risklerinin ortadan kaldırılması açısından oldukça değerlidir.

Sonuç Ve Değerlendirme

1-Başlangıçta Depremden etkilenen il sayısı 11 iken mevcut durumda Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçeleri ile sınırlandırılması eleştirilecek bir husustur.

2-Merkezi deprem bölgesinin dışında ancak şübeleri veya fabrikası deprem bölgesinde bulunan mükellefler mücbir sebep kapsamının dışında tutuldukları için ancak yargı kararları ile bu haktan yararlandırılmaktadır. Bu durum ile ilgili tebliğde her hangi bir düzenlemenin olmayış bir eksikliktir.

3-Deprem bölgesi için getirilen Matrah Artış hükümleri 7440 sayılı yasadan kaynaklandığı için zorunlu olarak 2022 yılndan sonraki dönemleri kapsamamaktadır. Oysa ayrı kanun düzenlense 2023 ve 2024 yıllarını da kapsamış olurdu. Deprem bölgesi için bu durum daha çok daha uygun olurdu.

YMM.Bağımsız Denetçi.Abdulhadi AKMUGAN

Mail: hakmugan@hotmail.com

KAYNAKÇA

-2013 Sayılı Vergi Usul Kanunu

-7440 Sayılı Kanun

-7440 Saılı Kaunun ve 9.Seri Nolu tebliğ