İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) kentteki sahipsiz köpekleri bir noktada rehabilite etmek için Sarıyer-Kısırkaya’da 10 bin kapasiteli bir hayvan barınağı yaptırıyor. Barınağın bitme aşamasında olduğu şu günlerde sahipsiz hayvan sorununu gündeme getiren CHP İBB Meclis Üyeleri, geniş kapsamlı bir soru önergesi vererek Kadir Topbaş’tan bilgilendirme talebinde bulundular.
Yönelttikleri sorularla kısaca ‘sahipsiz sokak hayvanlarının hali ne olacak?’ diyen CHP’li Mustafa Oktay Aksu, Zeynel Yılmaz, Erhan Aslaner, Abdulhadi Akmugan, İsmail Koç, Ali Rıza Akyüz, Gökan Zeybek, Ali Rıza Yılmaz, Sevim Yalınkılıç ve Nizamettin Günel, konuyla ilgili düşüncelerini ve çözüm önerilerini de yazılı olarak ifade ettiler.
İBB Meclisi’ne verdikleri soru önergesiyle ilgili açıklayıcı bir konuşma yapan CHP’li Oktay Aksu, “Sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce kurulan veya izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunludur. Bu hayvanların öncelikle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede yerlerinde tutulması sağlanır. Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan,aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır” dedi.
Sahipsiz hayvan sorununa çözüm getirmeyi amaçlayan önergede yer alan bazı sorular şunlar:
1) İstanbul’daki;
a. Sahipli ve sahipsiz hayvanların toplam sayıları ne kadardır?
b. Sahipli ve sahipsiz hayvanların sayısal olarak ilçelere dağılımı nedir?
c. Kurtköy, Beykoz, Üsküdar, Ayazağa, Bolluca, Çatalca, Sarıyer, Terkos, Ömerli, bölgelerdeki ormanlık alanlardaki sahipsiz hayvanların sayısı ne kadardır?
d. Ormanlık ve mücavir alanlardaki sahipsiz hayvanların kayıt, takip ve kontrolleri nasıl yapılmaktadır?
2) Büyükşehir Belediyesince sahipsiz hayvanların toplanması-toplatılması ile ilgili olarak;
a. Bugüne kadar kaç sahipsiz hayvan toplanmıştır?
b. Kaç hayvan toplatılmıştır?
c. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedinin sağlık bakımı yapılmıştır?
d. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedi kısırlaştırılmıştır?
e. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedi kuduz hastalığına karşı aşılanmıştır?
f. Sağlık bakımı yapılıp, kısırlaştırılan, aşılanan toplanan-toplatılan hayvanların ne kadarı alındıkları ortama geri bırakılmıştır?
g. Toplanan hayvanların ne kadarı sahiplendirilmiştir?
3) Sahipsiz hayvanların kuduz hastalığından korunması ne şekilde sağlanmaktadır?
4) Bazı ilçe belediyelerinin bölgelerindeki sahipsiz hayvanları ormanlık ve mücavir alanlara bıraktıkları iddia edilmektedir;
a. Bu iddialar doğrumudur?
b. Doğruysa önlemek için nasıl bir çalışma yapılmaktadır?
c. İlçe Belediyelerinin kendi bölgelerindeki sahipsiz hayvanları ormanlık ve mücavir alanlara bırakmalarına karşı herhangi bir yaptırım uygulanmakta mıdır?
d. Ormanlık alanlara bırakılan sahipsiz hayvanların ekosistemi ve yaban hayvanlarının yaşamlarını nasıl etkilediğine dair araştırma yapılmış mıdır?
e. İnsan yaşamından uzak mücavir ve ormanlık alanlardaki sahipsiz hayvanlar nasıl beslenmektedirler?
f. Bu bölgelere terk edilen, bırakılan sahipsiz hayvanların gerek insanlara, gerekse diğer hayvanlara saldırdıkları yönündeki iddialar doğrumudur? Doğruysa önlemek için herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?
5) Sahipsiz sokak hayvanı popülasyonunu arttıran önemli etkenlerden biri olan şahısların kayıtsız hayvan sahiplenme, sahiplenilen hayvanların sokağa terk edilmelerine, kontrolsüz üretim ve satış sorunlarına karşı nasıl bir çözüm planlanmaktadır?
6) İlçelerde, agresif saldırgan köpek ve/veya köpek yoğunluğundan şikayet gelen bölgelerde toplum sağlık ve güvenliğini sağlamak için nasıl bir uygulama yapılmaktadır?
7) Yasaklı köpeklerin toplanması veya el konulması durumlarında sorumluluğun ilçe belediyelerine yüklendiği iddia edilmektedir.
a. Bu iddialar doğrumu dur?
b. İlçe belediyelerinin topladıkları sahipsiz hayvanları İBB’ye teslimi konusundaki başvuruları kabul edilmemektedir. Bunun nedeni nedir?
c. Yasaklı köpeklerin ilçe belediyeleri yerine tek merkezden İBB tarafından kontrol altında tutulması daha doğru olmaz mı?
8) İstenmeyen köpeklerin kayıt dışı olarak; merkezi noktalara en azından hayvanlar beslensin, bakılsın diye getirilip terk edilmesi toplum ve halk sağlığını olumsuz yönde etkilediği ve bu durumun ilçe belediyelerinin konuyla ilgili çalışmalarında iş verimini de düşürdüğü bilinmektedir. Bu sorunun çözümü ile ilgili bir çalışma yapılmakta mıdır?
9) Toplum sağlığı, hayvan sağlığı ve veteriner hizmetleri konularında toplumda bilinç oluşturacak eğitsel çalışmalar yapılmakta mıdır?”
(Tuncay DAĞLI-Kent Yaşam)
İŞTE O SORU ÖNERGESİ
İBB MECLİS BAŞKANLIĞI’NA
KONU: Sahipsiz Sokak Hayvanları
12.12.2014
Anadolu kültüründe hizmet ve fayda sağladığı sürece sahiplenilen ancak işlevini kaybettiği ya da ekonomik değeri bitince azat edilerek sahipsiz hale getirilen evcil hayvanlar, İstanbul’da Anadolu kültürünün yansıması dışında İstanbul’un yüzlerce yıllık kendi kültürü olarak hep var olmuşlardır. Ancak, sokak hayvanı olarak İstanbul sokaklarında bulunan bu hayvanlar son 25 - 30 yıllık süreçte yerini sahipsiz hayvanlara bırakmış ve sorun sokak hayvanı sorunu olmaktan çıkıp sahipsiz hayvan sorunu haline dönüşmüştür (mevzuatta adlandırıldığı şekilde). Bu gün sokaklarda ya da barınaklarda bulunan hayvanların çoğunluğu ırk ya da ırk melezidir. Bu yıllar içinde ülkeye kaçak sokulan, alınmadan önce bir uzmana danışılıp sorgulamadan sırf özenti olarak alınan ve üretilerek çoğaltılıp para kazanmak amacı güdülen bu hayvanlar, tek tek sokaklara bırakılmıştır.
Yürürlükteki Hayvanları Koruma Kanununda barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları dışında bulunan ve herhangi bir sahip veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denetimi altında bulunmayan evcil hayvanlar ‘sahipsiz hayvan’ olarak tanımlanmıştır.
Yine aynı kanunda;
· Yerel yönetimlerin, gönüllü kuruluşlarla işbirliği içerisinde, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için hayvan bakımevleri ve hastaneler kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlamaları ve eğitim çalışmaları yapmaları esastır. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir.
· Sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce kurulan veya izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunludur. Bu hayvanların öncelikle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede yerlerinde tutulması sağlanır. Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.
· Hayvan bakımevleri ve hastanelerin kurulması amacıyla Hazineye ait araziler öncelikle tahsis edilir.
· Hiçbir kazanç ve menfaat sağlamamak kaydıyla sadece insanî ve vicdanî amaçlarla sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan veya bakmak isteyen ve bu Kanunda öngörülen şartları taşıyan gerçek ve tüzel kişilere; belediyeler, orman idareleri, Maliye Bakanlığı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, mülkiyeti idarelerde kalmak koşuluyla arazi ve buna ait binalar ve demirbaşlar tahsis edilebilir. Tahsis edilen arazilerin üzerinde amaca uygun tesisler ilgili Bakanlığın/İdarenin izni ile yapılır.
· Yerel yönetimler, ev ve süs hayvanları ile sahipsiz hayvanların kayıt altına alınması ile ilgili işlemleri yapmakla yükümlüdürler.
Hükümleri yer almaktadır.
Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliğinde ise sahipsiz hayvanların toplanması, toplatılması, sağlık bakımlarının yapılması, kısırlaştırılması, aşılanması, ve alındıkları ortama geri bırakılmasına karar verilenlerin kimliklendirilerek bırakılması, geçici hayvan bakımevlerinin çalışma usul ve esasları ile yerel yönetimlerin ve yerel hayvan koruma görevlilerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin düzenlemeler ve sahipsiz hayvanların çevreye verebileceği olumsuz etkileri gidermeye yönelik alınacak tedbirlerle ilgili düzenlemeler yer almaktadır.
Yukarıda sayılan yasal düzenlemeler çerçevesinde;
10) İstanbul’daki;
a. Sahipli ve sahipsiz hayvanların toplam sayıları ne kadardır?
b. Sahipli ve sahipsiz hayvanların sayısal olarak ilçelere dağılımı nedir?
c. Kurtköy, Beykoz, Üsküdar, Ayazağa, Bolluca, Çatalca, Sarıyer, Terkos, Ömerli, bölgelerdeki ormanlık alanlardaki sahipsiz hayvanların sayısı ne kadardır?
d. Ormanlık ve mücavir alanlardaki sahipsiz hayvanların kayıt, takip ve kontrolleri nasıl yapılmaktadır?
11) Büyükşehir Belediyesince sahipsiz hayvanların toplanması-toplatılması ile ilgili olarak;
a. Bugüne kadar kaç sahipsiz hayvan toplanmıştır?
b. Kaç hayvan toplatılmıştır?
c. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedinin sağlık bakımı yapılmıştır?
d. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedi kısırlaştırılmıştır?
e. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedi kuduz hastalığına karşı aşılanmıştır?
f. Sağlık bakımı yapılıp, kısırlaştırılan, aşılanan toplanan-toplatılan hayvanların ne kadarı alındıkları ortama geri bırakılmıştır?
g. Toplanan hayvanların ne kadarı sahiplendirilmiştir?
12) İlçe belediyelerinin sahipsiz hayvanların toplanması-toplatılması ile ilgili olarak;
a. Bugüne kadar kaç sahipsiz hayvan toplanmıştır?
b. Kaç hayvan toplatılmıştır?
c. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedinin sağlık bakımı yapılmıştır?
d. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedi kısırlaştırılmıştır?
e. Toplanan-toplatılan hayvanların kaç adedi kuduz hastalığına karşı aşılanmıştır?
f. Sağlık bakımı yapılıp, kısırlaştırılan, aşılanan toplanan-toplatılan hayvanların ne kadarı alındıkları ortama geri bırakılmıştır?
g. Toplanan hayvanların ne kadarı sahiplendirilmiştir?
13) Sahipsiz hayvanların kuduz hastalığından korunması ne şekilde sağlanmaktadır?
14) Bazı ilçe belediyelerinin bölgelerindeki sahipsiz hayvanları ormanlık ve mücavir alanlara bıraktıkları iddia edilmektedir;
a. Bu iddialar doğrumudur?
b. Doğruysa önlemek için nasıl bir çalışma yapılmaktadır?
c. İlçe Belediyelerinin kendi bölgelerindeki sahipsiz hayvanları ormanlık ve mücavir alanlara bırakmalarına karşı herhangi bir yaptırım uygulanmakta mıdır?
d. Ormanlık alanlara bırakılan sahipsiz hayvanların ekosistemi ve yaban hayvanlarının yaşamlarını nasıl etkilediğine dair araştırma yapılmış mıdır?
e. İnsan yaşamından uzak mücavir ve ormanlık alanlardaki sahipsiz hayvanlar nasıl beslenmektedirler?
f. Bu bölgelere terk edilen, bırakılan sahipsiz hayvanların gerek insanlara, gerekse diğer hayvanlara saldırdıkları yönündeki iddialar doğrumudur? Doğruysa önlemek için herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?
15) Sahipsiz sokak hayvanı popülasyonunu arttıran önemli etkenlerden biri olan şahısların kayıtsız hayvan sahiplenme, sahiplenilen hayvanların sokağa terk edilmelerine, kontrolsüz üretim ve satış sorunlarına karşı nasıl bir çözüm planlanmaktadır?
16) İlçelerde, agresif saldırgan köpek ve/veya köpek yoğunluğundan şikayet gelen bölgelerde toplum sağlık ve güvenliğini sağlamak için nasıl bir uygulama yapılmaktadır?
17) Yasaklı köpeklerin toplanması veya el konulması durumlarında sorumluluğun ilçe belediyelerine yüklendiği iddia edilmektedir.
a. Bu iddialar doğrumu dur?
b. İlçe belediyelerinin topladıkları sahipsiz hayvanları İBB’ye teslimi konusundaki başvuruları kabul edilmemektedir. Bunun nedeni nedir?
c. Yasaklı köpeklerin ilçe belediyeleri yerine tek merkezden İBB tarafından kontrol altında tutulması daha doğru olmaz mı?
18) İstenmeyen köpeklerin kayıt dışı olarak; merkezi noktalara en azından hayvanlar beslensin, bakılsın diye getirilip terk edilmesi toplum ve halk sağlığını olumsuz yönde etkilediği ve bu durumun ilçe belediyelerinin konuyla ilgili çalışmalarında iş verimini de düşürdüğü bilinmektedir. Bu sorunun çözümü ile ilgili bir çalışma yapılmakta mıdır?
19) Toplum sağlığı, hayvan sağlığı ve veteriner hizmetleri konularında toplumda bilinç oluşturacak eğitsel çalışmalar yapılmakta mıdır?
KONUYLA İLGİLİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Mevcut yasa ve mevzuatlar bu konunun çözümünde yetersizdir. Sahiplenilen hayvanların mikroçiplenerek kayıt altına alınması, bir veri tabanında takibinin yapılması kayıp (çoğunlukla çalınma) ve ölüm halinde ya da ikamet değişikliklerinde kayıtların yenilenmesi birinci öncelik olmalıdır. Sahipli hayvanların terk edilmesinin caydırıcı cezalarla önlenmesi gereklidir. Özellikle İstanbul da 5199 sayılı yasa uygulamasında başta büyükşehir olmak üzere ilçe belediyeleri gerekli özeni göstermemektedir. Birçok ilçede geçici hayvan barınağı bulunmamakta ve kısırlaştırma işlemleri yapılamamaktadır. Birçok ilçenin de büyükşehir bünyesinde bu işlemleri sürdürdüğü bilinmektedir. Bu durum ister istemez büyükşehir belediyemize getirilen ve kısırlaştırılıp, aşılanıp işaretlenerek yasa gereği alındığı yere bırakılması gerekirken; tüm İstanbul benim anlayışı ile ilgisiz ilçelere bırakılması sonucu sorunu halletme aşamasındaki ilçelerde tekrar sorunu başlatmakta ve yasal gereklilikleri yerine getirmeyen ilçe belediyelerini ise rahatlatmaktadır. Sorunun çözümünde sivil örgütlenmeler olmazsa olmazdır. Gelişmiş ülkelerde sivil örgütlenmeler konu üzerinde söz sahibidir. Ülkemizde belediyelerin bünyelerinde bu tür örgütlenmeleri oluşturup mahallesini, sokağını, komşusunu tanıyan kişilerle mahalle bazında envanterler oluşturulması ve geçici hayvan barınaklarından sahiplendirmelerin ve bu sahiplenilen hayvanların takibini yapılması soruna ciddi boyutta çözüm sağlayacaktır.
Sonuç olarak, sahipli sahipsiz tüm hayvanların kayıt altına alınması ve bu konuda envanter oluşturulması gerekliliği bir kere daha vurgulanmalıdır.
Önemli olan ve koruyucu hekimliğin olmazsa olmazı sayılabilecek bir konuda geçici hayvan barınaklarında viral, bakteriyel, paraziter bir nedenle ölen hayvanların bulaşmalara karşı imhalarıdır. Geçmiş yıllarda kuş gribinde yaşananlar ortada olup bu konuda risk çok yüksektir. Bu tür marazilerin ortamdan yok edilmesi için her geçici hayvan barınağında yakma fırınları bulundurulması büyükşehir belediyesince de bir krimatoryum ve yeterli hayvan mezarlıkları oluşturması önerilmelidir. Hayvansever tepkileriyle karşılaşma korkusu şeklindeki sorunun da onlarla şeffaf bir şekilde çalışılmakla aşılabileceği unutulmamalıdır.
Bu kapsamda;
1) İlçe belediyeleri ile düzenlenecek ortak bir protokol ile, ormanlık ve mücavir alanlarda bulunan köpeklerin aşılama ve kısırlaştırılmalarını, yerinde müdahale yöntemi ile çözmek.
a) Gezici bir karavan / konteyner klinik ile köpek popülasyonunun yoğunluğun olduğu bölgelerde dönemsel çalışmalar yaparak kısırlaştırma ve tedavi yapmak. Bu çalışmada her ilçeden hekim ve personel desteği almak.
b) İBB tarafından yoğunluğun olduğu bölgelere kısırlaştırma tedavi istasyonları kurmak , her ilçeden nöbet çizelgesi ile hekim talep ederek istasyonları ilçelerdeki personellerin desteği ile çalıştırmak.
2) Açlık sebebi ile saldırı ve agresyonu önlemek amacıyla besleme istasyonları oluşturmak.
3) Her ilçede hayvan satışı yapan yerleri ilgili kurumlar ile denetlemek, hayvanların çiplenmesini kayıt altına alınmasını sağlamak. Hayvanını terk eden kişilere yaptırım uygulamak.
4) Toplum bazında kampanyalar yaparak, barnaklardan sahiplenme, terk etmeme konusunda bilinç oluşturmak.
5) Mücavir alanlarda uygun noktalar tespit ederek , barınma,sığınma, sahiplendirme merkezleri oluşturmak.
6) Göz ardı edilemeyecek sayıdaki hayvan hakkı savunucuları, hayvansever ve hayvan korumacıların desteğini alarak çözüm amaçlı çalışmalarda yardımlarına başvurmak.
7) Her ilçenin kendi bölgesinde kısırlaştırma tedavi bakım besleme yapmasını mutlak suretle sağlamak. İlçelerin birbirlerine hayvan atışını engellemek.
8) İlçe merkezinde tehlike yaratan halkta korku ve tedirginlik yaratan yasaklı köpeklerin toplanması ve bakılması konusunda bu sorumluluğu ilçe belediyelerine yüklememek ve bu hayvanlar için özellikle İBB denetiminde yaşam alanları oluşturulmasını ivedilikle sağlamak,
9) Yasaklı köpeklere yer yokluğu nedeniyle yaşam alanı oluşturamayan ilçeler özellikle bu köpekleri birbirlerinin alanına atıp köpeklerdeki agresyonun daha da artmasına neden olmaktadır. Bu konunun çözümü bu hayvanların İBB tarafından kontrol ve takip edilmesinden geçmektedir.
