Kentsel dönüşüm sürecinin yaşandığı ve milyonlarca insanın yaşadığı İstanbul’da insan sağlığını önemli oranda tehdit eden ve kanserojen etkisi bulunan asbeste karşı ‘İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesinde gerekli uzman ekip ve ekipmanlar var mı?’ diye soran CHP İBB Meclis ve Bahçelievler Meclis Üyesi Mehmet Berke Merter’e, İBB’den çarpıcı yanıt geldi. Gazetemizde yer verdiğimiz Merter’in meclis başkanlığına oy birliği ile havale edilen yazılı soru önergesine  İBB tarafından 12.04.2018 tarihli verilen yanıtta, ‘Asbest’e karşı bir takım önlemlerimiz var ancak uzman ekip ve ekipmanlarımız yok’ denildi.

‘YETERLİ ÖNLEM ALINMIYOR’

Bunun üzerine bu ay ki meclis toplantısında verilen yanıtın vahameti ve yetersizliği gerekçesiyle Merter, asbeste karşı yapılacak çalışmalar, öneriler ve yanıtlanmasını istediği sorulardan oluşan ikinci  bir yazılı soru önergesi hazırlayarak meclis başkanlığına sundu. Merter’in hazırladığı yazılı önergesinde, ‘18.09.2017 tarihinde 107 sayılı soru önergemizde Asbest ve kentsel dönüşümün İstanbul halkının sağlığını nasıl tehdit ettiğini yasal mevzuatı da hatırlatarak gündeme getirmiştik. Soru önergemize verilen cevap bize maalesef göstermiş bulunuyor ki İstanbul halkının sağlığı asbest aşçısından yeterli önlemlerin alınmaması sebebiyle ciddi şekilde tehdit altında. Bu sebeple halkımızın bize Meclis Üyelerine yüklediği sorumluluğun yerine getirilmesi aşçısından size tekrar konunun ciddiyetini de hatırlatarak bir takım önlem tekliflerimizle beraber sunmak isteriz’ ifadelerine yer verildi. 

Kentsel Dönüşümde Asbest Sökümünün Aksayan Yönleri ve Öneriler:

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansının (IARC) “Kesin Kanserojen” olarak Kategori 1 seviyesinde gösterdiği asbest, zararlı olduğu bilinmediği dönemlerde bir çok alanda kullanılmıştır. Ülkemizde özellikle kentsel dönüşüm süreci ile çalışan ve halk sağlığı açısından bir tehdit oluşturması, konunun kamuoyu gündemine sık sık gelmesine sebebiyet vermektedir. Ülkemizde asbestin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı, asbest içeren her türlü ürünün ithalatı ve satılması 2010 yılında çıkarılan yönetmelikle yasaklanmış, 2013 yılında yayımlanan “Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” ile yasak öncesi kullanıldığı alanlardan nasıl bertaraf edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Aşağıda sıraladığımız belediyeler bazında aksayan yönler ve önerilerin belediyelerce uygulanması, özellikle kentsel dönüşümde söküm ve revizyon alanlarında çalışan ve çevreseinde bulunan halkın sağlığını tehdit eden durumların proaktif olarak önlenmesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Aksayan Yönler:

1. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin asbest konusunda öncü bir rol almaması, bağlı ilçe belediyelerini yönlendirememesi ve yönetememesi,

2. İstanbul’da çoğu ilçe belediyesinin (Bazı belediyeler hariç - Kadıköy, Beşiktaş, Maltepe, Şişli, Bağcılar gb) asbest sökümü ve yönetimi konusunda bir sürece sahip olmaması,

3. Sörvey, söküm, yıkım, ölçüm, analiz, nakliye, paketleme ve bertaraf gibi birçok asbest faaliyetinde Asbest Proje aşamalarının tümünün tek bir uzman veya kuruluş tarafından yapılması tarafsızlık ve çıkarçatışmalarına neden olmaktadır. Bu durumu belediyelerin ayıramıyor olması yasal olarak geçersiz raporlamaya neden olmaktadır. (Asbest olan yerde yok, var olan yerde yok olması durumu)

4. Bakanlık taşra teşkilatlarına yapılan iş planı bildirimlerin belediyelerce takip edilememesi.

5. Belediyelerin Asbestli yapıların sökümü, yıkımı veya revizyonlarına ilişkin bir kayıt sisteminin olmaması.

6. Belediyelerin sahalarda yapılan sökümlerde uzmanların ve söküm çalışanlarının yetkinlik ve lisanslarını takip edememesi ve teknik bilgi yetersizliği nedeniyle sorgulayamaması.

7. Asbest konusunda belediyelerde asbest söküm uzmanının olmaması.

8. Belediyelerde asbest sökümü ve diğer konularda yetkin/yetkili kişinin bulunmaması.

9. Asbest tespiti amaçlı numune alımlarının uygun kişilerce alınıp alınmadığını

belediyelerin tespit edememesi.

10. Asbest raporlarının gerçerliliği konusunda belediyelerin teknik bilgilerinin yetersiz

olması.

11. Sökümlerin belediyelerce izlenmemesi.

12. Bazı belediyelerin sadece asbest sonuç raporu vb raporlar ile yıkıma izin vermesi.

13. Belediyelerin şahit numune almaması/aldırmaması.

Öneriler:

1. Kentsel dönüşüm kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Asbest konusunda izlenecek yol haritasını tüm ilçe belediyelere bildirmesi,

2. Asbest projelerine ilişkin belediyelerin profesyonel destek alarak asbest yönetim prosedürü oluşturması,

3. Yapılan işin tarafsızlığının sağlanması ve çıkar çatışmalarının önüne geçilebilmesi için sörvey, söküm, yıkım, ölçüm, analiz, nakliye, paketleme ve bertaraf aşamalarını net bir şekilde ayırt edilmesi ve duyurulması,

4. Meclis kararları ile Bakanlık taşra teşkilatlarına yapılan bildirimlerin bir nüshasının ilgili birimlerine iletilmesini sağlanmalı,

5. Kentsel dönüşüm kapsamında özellikle tehlikeli maddeler (asbest vb) ile ilgili bir kayıt sistemi oluşturmalı,

6. Söküm işlerinde çalışan uzman ve çalışanların yetkinlik ve lisanslarını Asbest Söküm Uzmanları Derneği veya Bakanlık ile işbirliği yaparak doğrulaması,

7. Konuyla ilgili belediye birimlerinde Asbest Söküm Uzmanlarını istihdam etmesi,

8. Geçmiş tüm raporları Asbest Söküm Uzmanları Derneği gibi uzman mesleki sivil toplum örgütleriden bir ekip ile gözden geçirmesi ve uygunluklarını teyit etmesi,

9. Büyükşehir Belediyesi önderliğinde ilgili ilçe belediyesi ve tarafların katılımı ile

İstanbul iline özel bir Asbest Bilgilendirme etkinliği düzenlemesi,

10. Asbest tespit, söküm ve bertaraf işlerine ilişkin gözetimlerde Asbest Söküm

Uzmanlarını gözetmen olarak kullanması,

11. Yıkım ruhsatı başvuruları için şahit numune alımlarına yetkin ve bağımsız bir tarafı

dahil etmesi, önerimizdir.

Yanıtlanması istenilen sorular:

  1. Yukarıda bahsettiğimiz aksayan yönler ve önerilerimiz doğrultusunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul halkının sağlığını bu kadar tehdit eden Asbeste karşı ne gibi önlemler almayı düşünüyorsunuz?

  1. Tekliflerimiz ve önerilerimiz ışığında İstanbul halkının sağlığını göz önünde bulundurarak gerekli denetimleri ve yaptırımları uygulamayı düşünüyormusunuz?

Fidan UĞUR-Kent YAŞAM

Editör: Haber Merkezi