Azerbaycan'ın başkenti Bakü'yü, 15 Eylül 1918'de Ermeni çeteleri ve Bolşevik birliklerinden kurtaran Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa, Bakü’nün kurtuluşunun 102. Yıl dönümünde mezarı başında anıldı. İSTAD İstanbul Türkiye Azerbaycan Dayanışma ve Kütür Derneği girişimi ile yapılan anma programına AK Parti İstanbul Milletvekili Şamil Ayrım ve birçok Sivil Toplum Kuruluşu temsilcisi de katıldı.
‘’İKİ DEVLET BİR MİLLETİN EVLATLARIYIZ’’
Törende günün önemini belirterek bir konuşma yapan İstanbul Milletvekili ve Türkiye Azerbaycan Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayrım, " Türkiye-Azerbaycan Kardeşliği asırlara dayanmaktadır. Biz iki devlet bir milletin evlatlarıyız. Türkiye Azerbaycan dayanışması bugün olduğu gibi gelecektede güçlenerek devam edecektir. Karabağ Azerbaycan toprağıdır bir mutlaka geri alınacaktır" dedi.
‘’BAKÜ TÜRK ŞEHİTLİĞİNE ABİDESİ DİKİLMELİ’’
İSTAD İstanbul Türkiye Azerbaycan Dayanışma ve Kütür Derneğinin girişimiyle birçok sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin katıldığı anma programında bir konuşma yapan İSTAD Başkanı Sefer Karakoyunlu, ‘’Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa Türkiye, Azerbaycan ve Türk dünyası için önemli bir şahsiyet ve Türkiye silah sanayinin kurucusudur. Azerbaycan'ın bağımsızlığı yolunda şehit olan tüm soydaşlarımızı rahmetle ve şükranla anıyoruz. Nuri Paşa Türkiye Azerbaycan kardeşliğinin dayanışması yolunda unutulmaz bir komutandır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve yetkililerinden bir isteğimiz var. Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa'nın abidesinin Bakü Türk Şehitliğine de dikilmesini istiyoruz. Bu vesileyle aynı zamanda Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev'e her fırsatta Türkiye'ye vermiş oldukları destekten dolayı teşekkür ederiz’’ dedi.
Diğer konuşmacılar tarafından da 1918’de Bakü’nün düşman işgalinden kurtuluşunun, şarkın ilk halk cumhuriyeti olan Azerbaycan’ın önemi vurgulandı.
NURİ PAŞA KİMDİR?
Enver Paşa'nın kardeşi olan Nuri Killigil, I. Dünya Savaşı'nın sonlarında Azerbaycan'a hakim olan Rus ve Ermeni birliklerinin Mart Olayları adı ile anılan Müslüman katliamları yapmaları üzerine, Kafkas İslam Ordusu adında Osmanlı, Azeri ve Dağıstan askerlerinden oluşan bir ordu ile Azerbaycan'ı işgalden kurtarma harekâtı başlattı. Bu ordunun önünü kesmek ve Azerbaycan'ı kontrol eden Rus ve Ermeni birliklerine yardım etmek için İngilizler Bakü'ye küçük bir kuvvet yollamışlardı. Fakat Nuri Paşa'nın komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan genelinde büyük destek bulup güçlenmesi üzerine Bakü Muharebesi'nde yenilip buradan çekildiler. 15 Eylül 1918'de Bakü'nün kurtarılmasından sonra ekim ayında bir Osmanlı müfrezesi Dağıstan'a geçerek orayı da Rus işgalinden kurtardı. Savaştan sonra Almanya'da yaşayan Nuri Killigil, 1938 yılında Türkiye'ye döndü ve Zeytinburnu'nda kok kömürü satan bir şirketi satın alıp burayı bir madeni eşya fabrikasına dönüştürdü. Bu fabrikada tabanca, matara, demir çubuk, gaz maskesi ve mermi üretmeye başladı.
NURİ KİLLİGİL TABANCASI NEDİR?
Nuri Killigil tarafından sınırlı sayıda üretilmiş 9 mm çapında, yarı otomatik tabancadır. Zamanının ilerisinde bir tasarıma sahiptir. Mükemmel durumda saklanmış bir örneği İstanbul Harbiye Askeri Müzesi’nde bulunabilir. Tabanca, Nuri Killigil’in mirasçıları tarafından müzeye bağışlanmış ve özel kutusunda ilk günkü gibi saklanmaktadır. Yedek şarjörü ve mermileri ile bir arada görülebilir.
Kent Yaşam Haber Merkezi
