6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş Pazarcık'ta meydana gelen 7.7'lik deprem sonrasında ülke genelinde deprem felaketlerine karşı alınan ve alınacak önlemler hakkında sohbetlerimize devam ediyoruz. Bu hafta, Yüksek Mühendis Mehmet Pamuk ile, İstanbul'u büyük ölçüde etkileyecek beklenen Marmara depremiyle ilgili konuştuk. Pamuk'a yönelttiğimiz sorular ve aldığımız cevaplar şöyle; 1- İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin riskli binalar için uygulamaya koymayı planladığı karbon elyaf yöntemi hakkında ne düşünüyorsunuz? M.P: Karbon elyaf yöntemi binaları sağlamlaştırmak için önemli bir alternatif olarak kullanılsa da her reçete her binaya uygulanabilir değildir. Karbon elyaf yöntemi uygulanması için o binanın elverişli olması gereklidir. Karbon elyafta kullanılan beton kalitesinin belli bir sınıfın altında olmaması gerekiyor. Doğru reçeteyle, doğru mühendislikle ve doğru binaya uygulanması gereklidir. 2- Karbon elyaf mı? Yoksa raylı sistem mi, sizce hangisi daha mantıklı? M.P: Bunları cevaplandıra bilmek için öncelikle binamızın özelliğini iyi bilmemiz gerek. Asıl olan bizim esas gayemiz binamızın depremde bir miktar hasar alsa da içerideki vatandaşlarımızın can güvenliğini sağlayacak şekilde depremi atlatmasıdır. Bir binanın tek çözümü karbon elyaf ya da raylı sistem diyemeyiz. İkisi de çok önemli depremden binayı koruma yöntemleri ama tek çözüm raylı sistem ya da karbon elyaf diyemeyiz. 3- 11 ili sarsan deprem sonrası gözler İstanbul’a çevrildi. Küçükçekmece’nin büyük ölçüde etkileneceği öngörülüyor. Ayrıca Bağcılar’da büyük bir yıkımdan söyleniyor siz ne söylemek istersiniz? M.P: Mühendislik olarak bizim hedefimiz bugünün resmini çekip, bugünün meselesine odaklanıp, bugünün çözümlerini üretmek. Bizim önce kendi yapı stoğumuzla şehirlerimizle barışıp neyin olduğunu bir şeffaflık içerisinde incelemeliyiz. Nasıl çözüm üreteceğime odaklanmamız gereklidir. Yapabileceğimiz en önemli şey güçlendirme önemli bir alternatif fakat kentsel dönüşümde önemli bir alternatiftir. 4- Yıkım olmadan depremin vereceği zararın riskini azaltabilir miyiz? M.P: Kahramanmaraş’ta yıkılan binaların %98’inin eski binalar yani yönetmeliğe uygun yapılmayan binalar olduğunu gösteriyor. Yani bu gösteriyor ki Pazarcık ve Elbistan’da yapılan 100 binadan sadece ikisi yönetmeliğe uygun yapılan binalardandı geri kalan 98 bina ise eski ve sonradan hasar almış binalardır. Yani bizim esas problemimiz yapı stoğumuz bu da şu demek ki biz yapı stoğumuzu %98 olarak yenilersek yıkımların ve dolayısıyla hasarların önüne geçebiliriz. 5- Sizce binalara kat sayısı sınırlaması getirilmeli mi? M.P: Japonya’da da çok katlı binalar var ama yapı stoğu ilgili depremle mukavemetli olduğu için minimum hasarla atlatılan depremleri görüyoruz. Bizim esas problemiminiz kat sayısından ziyade binanın, inşaatında kalitesi ile ilgilidir. Mühendislik hizmeti almış kaliteli yapılar tasarlayarak deprem yönetmelerine uygun olarak doğru ve kaliteli malzeme ve işçilik ile ortaya koymamız. 6- Zemin binaya ne ölçüde etki ediyor? M.P: Zemin bir binayı doğrudan etkileyen bir unsurdur. Bir binanın depreme etkisini artıran ya da azaltan bir unsurdur. 7- Kentsel dönüşümde devletin payı ne kadar olmalı? M.P: Benim kanaatim doğru kullanıldığında doğru yönetildiğinde ve meseleye bütüncül bir bakış açısıyla bakıldığında 11 ilimizi vuran binaların dönüşüm maliyeti ile şu anki yaşadığımız afetin bize ödettiği bedel arasındaki maliyete göre biz şu an daha büyük bir maliyetle karşı karşıyayız. 8- Karar verici olan kamu yöneticilerine tavsiyeleriniz neler? Halka tavsiyeleriniz nelerdir? M.P: Biz öncelikle halka yapılan binalarda kesinlikle mühendislik hizmeti alınarak yapılmasını tavsiye ediyoruz. Sürekli olarak diyoruz aslında bina öldürüyor. Tasarlayacağımız her binayı altına imza attığımız her projeyi sanki kendi evladımız, annemiz babamız, kendimiz içinde oturacakmışız gibi tasarlarsak ve orda çalışan işçilerimiz bu düşünceyle işleriniz yaparlarsa mesele tamamen kökünden çözülür. Seynur Çelik-Ceren Sena Eren-Alihan Demir