Osteoartrit en sık erişkinlerde ağrı ve fonksiyon kaybı ile giden yaşla sıklığı artan dejeneratif bir eklem hastalığıdır. Halk arasında kireçlenme olarak bilinir. 50 yaş üzerindeki kişilerde en sık görülen eklem hastalığıdır. En sık etkilediği eklemler eller, kalça, diz ve omurgadır. Eklem kıkırdağında bir takım değişiklikler ağrıya sebebiyet verirler ( subkondral skleroz, osteofit gelişimi, erozyon oluşumu, sinoviyal membran ile eklem kapsülünde biyokimyasal ve morfolojik değişiklikler ) Osteoartrit En sık diz ve kalça gibi büyük eklemlerde özellikle dizde daha sık görülür. Sıklığı yaş ile beraber artmakta olup, Kadınlarda erkeklerden daha sık görülmektedir. OSTEOARTRİT NEDEN OLUŞUR? Gonartrozun etyolojisi çok yönlüdür. Yaş önemli bir risk faktörü olmakla beraber obezite ve genetik faktörler önemli risk faktörleri sayılır. Mesleki ve mekanik faktörler, çevresel faktörler de risk faktörleri arasında yer alır. Şöyle ki; Yıllar içinde oluşan tekrarlayıcı küçük travmalar eklemin yapısını bozmakta ve kıkırdak yıkımına neden olarak osteoartrite yol açabilmektedir. Özellikle kilolu kişilerde diz gibi yük binen eklemlerde osteoartrit gelişimi bu şekilde yorumlanabilir. Kemik ve eklemi etkileyen diğer hastalıklar olarak; Romatoid artrit, Gut, diabetik nöropati, paget hastalığı, septik artrit ve doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar osteoartrit gelişme riskini arttırmaktadırlar. BELİRTİLERİ NELERDİR? Belirtiler genellikle zamanla ve yavaş gelişir ancak herhangi bir zamanda şiddetlenebilir. Ağrı en sık gördüğümüz semptomdur. Eklem kıkırdağındaki bozukluklar ve aşınma ilerledikçe istirahat ve gece ağrısı şikâyetleri de oluşmaya başlar. Yürüme, merdiven inip çıkma ve çömelme sırasında şikâyetler artar. Sık görülen bir başka bulguda tutukluk olup, uzun süre hareketsizlikten sonra görülür ve 15 dakikadan daha az olarak tarif edilir. Eklem hareket açıklığında kısıtlılık ve uyluk kasında (kuadriceps) küçülme klinik bulgulardan olup hastalığın ilerleyen dönemlerinde çıtırtı sesi (krepitasyon) duyulabilir. OSTEOARTRİT TEŞHİSİ NASIL KONULUR? Eklemlerde ağrı, tutukluk ve şişliği olan hastalar mutlaka bir Fizik Tedavi Hekimi veya Ortopediste başvurmalılar. Hekim bazı tetkikler isteyerek tanı koymaya çalışır ; Direkt radyografi (Röntgen filmi): X-ray osteoartrit tanısını koyarken yardımcı olur. Ancak, röntgende osteoartrite ait bulguların olması o eklemde yakınmaların olacağı anlamına gelmeyeceği gibi yakınmaların şiddetinide yansıtmaz. Kan testleri: Osteoartrit tanısını koyduran bir kan testi olmamakla birlikte bazı testler osteoartriti diğer romatizmal hastalıklardan ayırt etmede destekleyici olabilir. Eklem sıvısının incelenmesi: osteoartritin başka hastalıklardan ayırımında özellikle eklem şişliğinden alınan sıvının incelenmesi, tanı açısından faydalı olabilir. OSTEOARTİT NASIL TEDAVİ EDİLİR? Tedavide ilk olarak hasta eğitilmelidir. Ağır egzersizler ve hasarlı eklemin fazla zorlanmasından sakınılmalılar. Kilo fazlalığı osteoartritli dizin ağrısını arttıracağından uygun bir diyetle verilmelidir. Ağrısı varsa hastaya istirahat önerilir. Egzersiz: Eklemi çevreleyen kaslar düzenli egzersiz yaparak güçlendirilmeliler. Ekleme binen yük böylece azalmış olur. Ancak egzersiz programı mutlaka hekim tarafından kontrol ve önerilmelidir. Fizik tedavi: Fizik Tedavi hekiminin düzenlediği program fizyoterapistlerce yapılmalıdır. Etkilenen ekleme sıcak ya da soğuk uygulama, akım tedavileri ve derin ısıtıcı tedaviler planlanabilir. İlaç tedavisi: Ağrı kesici ve iltihap dağıtıcı ilaçlar hekim tarafından hastaya uygun olarak verilmektedir. Son yıllarda Kıkırdağı güçlendiren ilaçlarda artmaya başlamıştır. Eklem içi enjeksiyon: Uzman hekim tarafından eklem şişliğinin olduğu dönemlerde eklem içine ozon veya kortikosteroid enjeksiyonu yapılabilmektedir. Gerekirse eklem sürtünmesini önleyen hyalüronik asit enjeksiyonu yapılabilir. Son zamanlarda Proloterapi, PRP, hastanın kendi yağ dokusundan elde edilen canlı kök hücrelerin eklem içerisine enjeksiyonu tedavileri de iyi sonuçlar veriyor. KENT YAŞAM