Dünya’da ve ülkemizde koronavirüs (COVID-19) salgını hızlı bir şekilde yayılmaya devam ediyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, salgının artık ülkesinde durdurulamayacağını açıkladı. İtalya'da Gianfilippo Bancheri isimli bir belediye başkanı karantina koşullarına uymayanlara isyan etti. Dünya Sağlık Örgütü, bütün dünyaya pandemi planlarını başlatmaları konusunda çağrıda bulundu. Doğal olarak artık daha karamsar senaryolar konuşulmaya başlandı. Salgının yol açacağı büyük insani felaketi daha önceki yazılarımızda anlatmaya çalışmış ve bu felaketin önüne geçmeye yönelik uyarılarımızı ve alınması gereken tedbirleri elimizden geldikçe siz okuyucularımızla paylaşmış son yazımızda ise salgınla beraber ortaya çıkabilecek özellikle ekonomik olarak yaşayabileceğimiz bazı sorunları dünyadaki gelişmeleri dikkate alarak sizlere aktarmaya çalışmıştık. Maalesef tüm yaşananlar gözler önüne serildiğinde bir ekonomik krizin bizi beklediğini söyleyebiliriz. Önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi ABD Ekonomi Danışma Kurulu eski Başkanı Profesör AustanGoolsbee yaşanacak ekonomik krizin tarihte görülmemiş bir büyüklükte olacağı yönünde görüş bildirdi. ‘Geç kalsak da yapacak çok şeyimiz var’ Ülke olarak biz ne durumdayız? Üzgünüz ama dünya koronavirüs salgınıyla uğraşırken biz Ortadoğu’da İdlib meselesine takıldık ve çok önceden yapmamız gerekenleri yapamadık. İlk hamlemiz olan sınırları kapatma konusunda erken davranmış olsak da sağlık alanında gerekli hazırlıkları yapmak konusunda geç kaldık. Salgının ülkemizde yayılma hızı İtalya’dan daha süratli şekilde ilerliyor. Bunun önüne geçebilir miydik? Evet, ancak kişisel olarak geç kaldığımızı düşünüyorum. Sağlık alt yapımız, hastanelerimiz, sağlık çalışanlarımız maalesef bu virüsle yeterince mücadele edebilecek şekilde hazırlıklı değil. Dilerim bu durumu en az kayıpla atlatırız. Önceki yazımızda tüm hastanelerin test kabiliyetlerinin geliştirilmesi konusunda uyarımızı gündeme getirmiştik. Bu konuda henüz istediğimiz tam olmazsa da özel sağlık kuruluşlarına pandemi hastanesi statüsü verilmesi iyi bir gelişme oldu. Bugün dünyada bu hastalığın önüne geçen en önemli etkenlerden biri ülkelerin test kabiliyetleridir. Bugüne kadar test olan insan sayımız 20 binlerde. Bu rakam bazı ülkelerde yapılan test sayısının günlük rakamına denk düşüyor. Devlet, hastanelerimizin ihtiyaç duyduğu test, solunum cihazı vb. cihazlarını karşılamak sağlık emekçilerinin koruyucu malzemelerini ve tüm donanımlarını gidermek için var gücüyle çalışmalıdır. ‘Evde zorunlu kalma yasası çıkarılmalı’ Diğer bir konu da ülkemizde yapılan tüm uyarılara rağmen vatandaşların bu uyarıları hala ciddiye almadığını görebiliyoruz. Bu konuda Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere tüm kamu kurumlarının uyarılarını sürekli tekrarlamaları gerekir. Hatta daha fazla zaman kaybetmeden en az üç hafta sürecek özellikle de büyük şehirlerde ‘Evde kalma’ zorunluluğu çıkarılmalıdır. Vatandaş için sokağa çıkma yasağı kulağa hoş gelmeyebilir ancak ‘Evde kalmanız zorunlu’ denilirse daha iyi olur. Evde kalma zorunluluğu için bir düzenlemeye gidilerek sadece gıda ve sağlık ihtiyacı dışında vatandaşın sokağa çıkmaması gerektiği uyarısı yasal hale getirilmelidir. Devletin acil olmayan tüm kurumları derhal kapatılmalı ve belediye ile devlet hizmetleri internete yönlendirilmelidir. ‘Tıpkı bir savaş varmış gibi salgınla mücadeleye yönelmeliyiz’ Ayrıca tam da şimdi bir seferberlik zamanıdır. Sağlık alanında da tıpkı Kurtuluş Savaşı’ndaki gibi seferberlik ilan edilip tekstil şirketlerine maske, sanayicilere ventilatör (Nefes darlığı çekenlere suni nefes veren cihaz) hemen yaptırılmalıdır. Çünkü yakında bu temel ihtiyaçların yokluğu başlayabilir. Hazırlıklı olmalıyız. Emekliye ayrılmış hemşireler ve hekimleri tekrar göreve çağırmalıyız. Bugün artık ülke olarak birlikte hareket etmemiz gereken bir gündür. Bu anlamda tüm siyasilere de özellikle iktidarın yaşananları polarize etmesini bırakmasını tavsiye ediyorum. İktidar artık muhalefeti göreve çağırmalı ve bu salgına karşı büyük bir savaş varmışçasına bu salgınla mücadele etmelidir. Gerekirse geçici milli birlik hükümeti kurulmasını öneriyorum. Artık şunu çok iyi anlamamız gerekiyor gün kavga değil birlik olma günüdür. ‘Devlet önümüzdeki süreçte çok paraya ihtiyaç duyacak’ Sağlık alanında ihtiyaçlarımız arttıkça devletinde ciddi anlamda paraya ihtiyacı olacak. Bu kaynağı da seferberlik kapsamında çıkaracağı bir özel hazine bonosu ile sağlayabilir. Devletimiz bu konuda ciddi deneyimlere sahiptir. Kıbrıs kurtarıldığında bu yapılmıştı. Hatta özel hazine bonolarından babam da satın almış ve daha sonraki yıllarda bunları bana anlatmıştı. Bu hazine bonolarından bütün vatanseverlerin satın alması konusunda hem hükümet hem de muhalefet ortak bir çağrı yapabilir. Yine çok sayıda şirket ve esnaf ekonomik sıkıntı çekecek, belki de iflasa gidecek. Hükümet bir süre için bu kesimlere bir süre için kredi almayı kolaylaştırmalı, düşük faizlerle uzun vadeli borç verme yolunu açmalıdır. İşsizlik artacağı için de önümüzdeki üç ay boyunca her işsize ihtiyaçlarını karşılayabilecek ciddi para yardımı yapılmalıdır. Diğer birkaç öneri ve uyarım da şu şekildedir; -Bütün ibadethaneler kapatılmalı, bütün dini toplantılar yasaklanmalı ve cenazeler 10 kişinin altına indirilmelidir. - Kamu adına önemli görevleri bulunan kişilerin sokağa çıkmalarına izin verilmeli. - Kamu için temel ve gerekli hizmet vermeyen bütün işyerleri kapatılmalı, internet üzerinden evden çalışmaya zorlandırılmalıdır. -Toplu taşıma saat ve miktarı azaltılmalıdır. -Belediye ve devlet binalarına uzak mahalleler için özel tahsis edilmiş otobüslerle bütün vatandaşlar zorunlu olarak test edilmelidir. Korona testi pozitif çıkanlar zorunlu tedavi, karantina ya da ev hapsinde tutulmalıdır. - Hastane yatak kapasitesi yeterli gelmeyeceği düşünülerek oteller ve kapalı spor alanları acil olmayan hastaların bakımı için hazır hale getirilmelidir. -Bütün Türkiye’ye yayılacak yüksek ölü sayısına yerel yönetimler hazır olmalıdır. -Sağlık Bakanlığı’na, Diyanet ve diğer bakanlıklardan kaynak yaratılmalıdır.