ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 25 Eylül’de New York’ta gerçekleşecek görüşmesinde Eskişehir’in Beylikova ilçesindeki nadir toprak elementlerinin gündeme geleceği öne sürüldü. İddiaya göre Trump, havacılık, savunma, uzay sanayisi ve elektrikli otomobillerde kritik rol oynayan bu rezervlerin işletme hakkını Türkiye’den isteyecek. Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel ise “Bu rezervler kıskançlıkla korunmalı, ülke sanayisine hammadde sağlamalı” diyerek uyarıda bulundu.
Eskişehir Beylikova’da bulunan rezervler, 694 milyon tonluk büyüklüğüyle Çin’den sonra dünyadaki en büyük ikinci nadir toprak elementi kaynağı olarak kayıtlara geçti. Bu minerallerin içinde neodimyum, seryum, paladyum, toryum ve uranyum gibi stratejik elementler bulunuyor. Yüksel, rezervin ilk kez 1970’lerde keşfedildiğini ancak günümüz teknolojileriyle birlikte değerinin kat kat arttığını belirtti.
KÜRESEL TALEP
Elektrikli otomobiller, yenilenebilir enerji depolama sistemleri, savunma sanayi ve biyomedikal alanlarda kritik öneme sahip olan bu elementler için dünyada büyük bir yarış yaşanıyor. Yüksel, “Fosil yakıtların terk edilmesiyle enerjinin depolanması en kritik sorun haline geldi. Nadir toprak elementleri bu noktada kilit rol oynuyor” dedi.
ODA BAŞKANINDAN UYARILAR
Yüksel, nadir toprak elementlerinin ABD, Çin, Rusya ve AB ülkeleri tarafından kritik hammadde politikalarına alındığını hatırlatarak, “Gelecekte bu madenler ihracata kapatılabilir. O yüzden bugün dışarıya satmak yerine kendi sanayimize katma değer yaratacak şekilde işlemek zorundayız” ifadelerini kullandı.
TESİS HAZIR HENÜZ İŞLEME YOK
Rezervin işletmesi Eti Maden’e ait. Bölgede kurulan pilot tesisin yıllık 1200 ton cevher işleme kapasitesi bulunuyor. Ancak şimdilik sadece laboratuvar ortamında çalışmalar yürütülüyor. Tesis devreye girdiğinde, florit, barit, neodimyum, seryum ve toryum gibi stratejik elementlerin işlenmesi hedefleniyor.
ERDOĞAN MÜJDELEMİŞTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 27 Haziran 2022’deki Kabine Toplantısı’nda Beylikova rezervini açıklamış ve “Çin’den sonraki en büyük rezerv alanı burada” demişti. Enerji Bakanlığı da sahada yıllık 570 bin ton cevher işleneceğini, 10 bin ton nadir toprak oksidi ile 250 ton toryum elde edileceğini duyurmuştu.
