Marmara Denizi’ne arıtılmadan bırakılan atık sular, İstanbul gündeminden düşmüyor. İBB ve Küçükçekmece AK Parti Meclis Üyesi Özlem Erol, son olarak Ambarlı ve Kuleli’deki görüntülerin ardından, İSKİ’nin arıtma faaliyetlerine dair birçok sorunun cevapsız olduğunu belirterek meclise soru önergesi sundu. Erol, “Yeterli kapasitede ileri biyolojik arıtma tesisi neden yapılmıyor? Kağıthane Deresi’ne neden atık su deşarj ediliyor?” diye sordu.
Erol’un yaptığı konuşma ve soru önergesi şöyle;
Geçtiğimiz ay Marmara Denizi’ne İSKİ’nin Ambarlı Atık Su Arıtma Tesisi’nden deşarj edilen arıtılmamış atık sular, drone görüntüleriyle çekilerek gündeme gelmiştir. Ardından, 21.05.2025 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlüğü ekipleri tarafından yapılan inceleme sonrası, Ambarlı İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’nin atık sularının bir kısmını arıtmadan denize deşarj ettiği tespiti yapılmış, ilgili tesise 3.343.688 TL idari para cezası uygulanmıştır.
Bu durum, geçtiğimiz aylarda bir kez daha gündeme gelen Üsküdar’daki Kuleli Askeri Lisesi önünden Marmara Denizi’ne evsel atık su deşarjı yapılması görüntülerini ve sonrasında 04.03.2025 tarihinde yine Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nün İSKİ’ye 2.674.708 TL ceza uygulamasını bizlere hatırlatmıştır.
Pek çok akademisyenimizin de belirttiği gibi Marmara Denizi “Kirleniyorum!” diye feryat ediyor. Bu konuyla ilgili acilen yeni bir eylem planı oluşturulmalı ve tüm atık sular ileri biyolojik arıtma sistemleri ile arıtılmalıdır. Bu konuda defalarca uyarıda bulunmuş ve sizlere yeni ileri biyolojik arıtma tesislerinin ivedilikle yapılması gerektiğini hatırlatmıştık.
Tüm bu uyarılara rağmen mevcut arıtma tesislerinden arıtılmamış suların Marmara Denizi’ne deşarj edilmeye devam ettiğini de göz önünde bulundurarak, tüm çevreci İstanbullular adına soruyoruz:
- Atık su arıtma tesislerinde bizim bilmediğimiz bir işletme problemi mi var? Yoksa işletmeler yeterince kontrol edilmiyor mu?
- İSKİ’de faturalara yapılan onca zamma rağmen, arıtma tesislerinin işletilmesindeki aksaklıklar neden hâlâ giderilmemektedir? Tadilat ve bakım çalışmaları neden ertelenmektedir?
- Atık su arıtma tesislerinin kapasitesi 6.163.265 m³/gün olup, İstanbul’da bulunan 90 adet atık su arıtma tesisinde toplam atık suyun yaklaşık %43’lük kısmı sadece ön arıtmadan geçirilerek Marmara Denizi’ne deşarj edilmektedir.
- Bildiğiniz üzere, 2012’de yapılan bir çalışmayla Ayazağa ile Sarıyer Çayırbaşı arasında 5 km uzunluğunda, 2,2 metre çapında bir tünel yapılmış ve deniz suyu 21 metre derinlikten Ayazağa Deresi’ne pompa ile aktarılarak, günde 260.000 m³ boğaz suyu Haliç’e taşınmış ve Haliç’in suyu bir yılda üç kez yenilenecek şekilde bir projeyle temizlenmiştir.
İstanbul’daki geri kazanılan atık su miktarı, bütün atık suların sadece %1,7578’i kadardır. Geri kalan atık su alıcı ortama direkt deşarj edilmektedir. Azot ve fosfor gibi önemli kirleticileri arıtma kabiliyetine sahip gelişmiş ileri arıtma sistemleri, kentte oluşan atık suların tamamını arıtacak büyüklükte değildir. İstanbul’un atık su yönetiminde gerekli önlemlerin alınmaması durumunda, can çekişmekte olan Marmara Denizi’nde canlı yaşamının tümüyle yok olacağı açıktır.
Bu minvalde, temel atmama töreni ile iptal edilen projeler gibi, daha önceden yapımı planlanmış olan tesislerin yerine yeni bir tesis yapılmadığı gibi, yapım sözü verilmiş olan Kadıköy, Üsküdar, Maltepe, Beykoz İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesislerinin yapımına da başlanmamıştır. Marmara Denizi ve İstanbulluların sağlığı için çok elzem olan bu tesislerin yapımına ne zaman başlanacaktır?
Ama şu anda, ne yazık ki, Kağıthane Deresi’ne deniz suyu beslenmesinin kesildiği gibi, atık su deşarjı yapıldığına dair görüntüler gelmektedir. Bu minvalde İstanbullular adına tekrar soruyoruz:
Haliç’i ve çevresini koku problemleriyle tekrar karşı karşıya getireceğini bile bile, Kağıthane Deresi’ne yapılan deniz suyu beslemesi neden kesilmiştir? Ve en önemlisi, Kağıthane Deresi’ne neden atık su deşarjı yapılmaktadır?
Soru önergemizin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı tarafından en kısa sürede yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ve talep ederim.