Kanser tedavisinde kullanılan yeni nesil ilaçlar, tıp dünyasında çığır açarken, bu ilaçların önemli bir kısmı hâlâ Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmıyor. 2025 yılı itibarıyla binlerce hasta, yaşamını uzatabilecek ilaçların bedelini ödeyemediği için yargı yoluna başvurmak zorunda kalıyor.
Sağlık hukuku alanında uzman Avukat Arzu Yılmaz, “Yaşam hakkı Anayasa tarafından korunan temel bir haktır. SGK listesinde yer almayan ilaçlar için de mahkemeler, hastaların lehine kararlar verebiliyor.” açıklamasında bulundu.
MAHKEMELER TEDBİR KARARI VERMEKTE TEMKİNLİ
Son yıllarda Danıştay ve idare mahkemeleri, “tedavide başka bir alternatif bulunmadığı” durumlarda SGK’yı ilaç bedelini ödemeye mahkûm eden çok sayıda karar verdi. Ancak Arzu Yılmaz’a göre uygulamada önemli bir değişim yaşanıyor:
“Son zamanlarda mahkemeler, özellikle yeni ve pahalı ilaçlar yönünden ihtiyati tedbir kararı vermekten imtina ediyor. Eskiden dava süresince ilacın SGK tarafından karşılanmasına hükmedilirdi; artık mahkemeler bu konuda daha temkinli davranıyor. Bu durum, tedavinin gecikmesine ve geri dönülmez sağlık kayıplarına neden olabiliyor.”
Yılmaz, ilaçların yüksek maliyeti nedeniyle SGK’nın ödeme listesine alma sürecini uzattığını, ancak bunun hastaların yaşam hakkını gölgeleyemeyeceğini vurguladı:
“Mahkemeler, yaşam hakkını öncelikli değer olarak görmek zorundadır. Kamu bütçesi gerekçesiyle insan hayatı ikinci plana itilemez.” dedi.
DAVA ÖNCESİ BAŞVURU VE BELGELER NELER?
Dava açmadan önce SGK’ya yazılı başvuru yapılması gerektiğini belirten Avukat Yılmaz, “Kurumdan ret cevabı alınmadan dava açmak, süreci uzatır. Başvuru reddedilirse iki ay içinde idare mahkemesine başvurmak gerekir.” açıklamasında bulundu.
Yılmaz’a göre davalarda en önemli belgeler, onkoloji uzmanı raporu, ilacın zorunluluğunu belirten tıbbi görüş ve fatura örnekleridir. Bu belgelerin eksikliği, davanın reddine yol açabiliyor.
PEKİ SGK NEDEN BU İLAÇLARIN BEDELİNİ KARŞILAMIYOR?
Bu soruyu sağlık hukuku alanında çalışan Avukat Arzu Yılmaz’a sorduk.
Yılmaz, “SGK ilaçları maliyet-etkinlik ve tedavi gerekliliği kriterlerine göre değerlendiriyor. Kimi zaman bilimsel veriler yeterli görülmüyor, kimi zaman da maliyet gerekçesiyle ödeme kapsamına alınmıyor. Ancak bu, hastaların tedavi hakkını ortadan kaldırmaz.” yanıtını verdi.
SON DÖNEMDE YARGIYA BAŞVURULAR ARTTI
Arzu Yılmaz, son dönemde birçok hastanın ilaç bedelini almak için yargı yoluna başvurduğunu belirtti:
“Bu tür ilaçlar çoğunlukla ithal ürünler ve bedelleri çok yüksek. SGK ret kararı verdiğinde hastalar iki ay içinde idare mahkemesine başvurabiliyor. Mahkemeler, ilacın yaşamsal öneme sahip olduğuna kanaat getirirse SGK’yı ödeme yapmaya mahkûm ediyor.”
PEKİ, DAVA AÇILMADAN ÖNCE NASIL BİR YOL İZLENMELİ?
Yılmaz bu konuda net: “Öncelikle SGK’ya yazılı başvuru yapılmalı. Ret cevabı alındıktan sonra dava açmak gerekir. Bu hem sürelerin korunması hem de yargı önünde delil teşkil etmesi açısından çok önemlidir.”
Eskiden mahkemelerin sıkça ihtiyati tedbir kararı verdiğini, yani dava süresince ilacın SGK tarafından karşılanmasını sağladığını hatırlatan Yılmaz, güncel tabloyu ise şöyle özetledi:
“Ancak son zamanlarda mahkemeler, özellikle yeni ilaçlarda tedbir kararı vermekten imtina ediyor. Bu durum, tedavinin gecikmesine ve hastanın mağduriyetine yol açabiliyor. Oysa tedbir kararı, ilacın kesintisiz temini açısından hayati öneme sahiptir.”
Bazı mahkemelerin, tedavi edilen hastalığın türüne göre endikasyon dışı kullanım onayı isteyebildiğini belirten Yılmaz, “Her ilaç için zorunlu değil ama bazı dosyalarda mahkemeler bu belgeyi arıyor. Bu nedenle başvurular titizlikle hazırlanmalı.” dedi.
HASTALAR HAKLARINI ARAMAKTAN ÇEKİNMEMELİ
Yılmaz son olarak şu çağrıda bulundu:“Kanser hastaları veya yakınları, haklarını aramaktan çekinmemeli. Yaşam hakkı, tüm yasal düzenlemelerin üzerindedir. SGK’nın ödeme yapmadığı ilaçlar için dava açmak, hem kişisel hem toplumsal bir farkındalık meselesidir.”
Detaylı bilgi ve güncel yargı kararları için:
https://www.arzuyilmaz.av.tr/kanser-ilaci-dava.html#sgk-kanser-ilaci-dava-surecinde-sik-sorulan-sorular
